Górskie przepowiednie pogody
PRZEPOWIADANI POGODY
U nas syćcy starzy gazdowie łumiom przepowiadaj pogode. Nie potrzeja jim zodnyk barometrow ani synołoptykow. Bo taki gorol to łun rano ji wiecor łobserwuje przyrode, wiycie patrzy na lasy, gory, potoki, posucho śpiywanio ptokow ji zaroz wiy co w trowie piscy. Jes tez wiela przysłow ludowyk ji na nik tez sie mozna łopiyraj przepowiadajonc pogoda.
Jak jidzie desc z gory
To nie napasies kury
Jak jidzie desc z dołu
To napasies wołu
Boze Narodzyni po wodzie
To Wielkanoc po lodzie
Jak we Wielgi Piontek mroz
Sykuj sanie sowoj woz
Łopowiym wom iod pocontku jak to sie przepowiało pogoda zgrubsa a pote bardzyj scegułowo. No to tak - kie spadnie piyrsy śniyg no to gaździna wychodzi na notoj, nabierze śniega ze dwa przygarsce warciutko przychodzi do chałupy, robi z tego śniega dwanoście kupek. Kładzie jik na stole ji kozdom łokszci jimiynim miesionca łod stycnia jaz do grudnia. A pote wiycie patrzy cy sie ktoro kupka pryndzyj nie topi ji tak przepowiado ktory miesionc w roku bydzie mokry a ktory suchy.
Nastympne przepowiadani pogody łodbywo sie łod Św. Lucyje do Wilije Bozego Narodzynio. Wtedy pokazuje w kozdy dziyj pogode na kozdy miesionc. To jes tak, jak dopołednia leje desc a pokazuje dejmy na to kwieciyj - to juz gazda wiy ze piyrso połowa miesionca bydzie mokro.
Inkse przepowiadani pogody, bardzyj scegółowe na kozdy dziyj łopiyro sie na podglondaniu roślin ji zwierzont ji jinksyk zjawisk przyrody cy to mgły cy to wiatrow.
I tak jak mgła z gor ślazuje pomalućku do potoka to bydzie na drugi dziyj piykno pogoda. Jak mlycno mgła snuje sie z potoka ji kłymbi sie po gorak to badzie desc. Jak rano po ługorak snuje sie modro mgła ciynkom warstwom to bydzie długsy cos pogoda.
Kwicy dzindzioł, cy wilga woło Zofijja, Zofijja... to za pora godzin bydzie desc.
Siedzom kury wysoko na zerdziak ji się jiskajom to w krotkim casie bydzie burza z pieronami. Kury chodzom po polu do samućkiego ćmoka bydzie wielgi desc a pote psota.
W zimie przydzie na gory halny to na jutro łodwilz ji wielgo chlapa pod nogami. Wieje wiater łod zachodu na jutro desc gotowy.
Wstanie gazda raniućko patrzy a tu wiater wieje ji nima rosy jesce w tym dniu spodziywo sie desca. Patrzy gaździnka rano bez łokno a tu desc zacyno kropij to sie ta wcale nie martwi bo ranny desc mijo wartko jak babski płac.
Poniektore gaździnki patrzom tez na kalije ktorom hodujom na łoknie jak mo kropelki wody na kojcak listkow to wiadomo ze bydzie desc.
W głymbokim ciemnym ji skalistym potoku ka rosnom stare jedle tam kwitnom kwiotki descowe zwane descownik. Kwitnie łun bez dwa tygodnie ji bez tyn cos na polu jest psota. Bo ty kwiotki desca z nieba wołajom. A nojbardzyj leje wtyncos kie kwiotki stajom sie biolućki jak śniyg. Starzy ludzie powiadali ze jakby kto natargoł tyk kwiotkow ji chynoł na ziem coby łuskły, to zaroz przydzie wielgi desc ji łoberwani chmury. Totez do dzisioj ludzie tego przestrzygajom.
Kie kces wiedziej jako bydzie jutro pogoda to sie par jako zachodzi słonecko. Jak jes niebo doś cyste a słonecko zachodzi pomarajcowo ji nie podłozone chmurami, no to bydzie piykno pogoda. A jak zachodzi blado a jesce w chmurak - no to bydzie jutro desc.
Mozna tez patrzej w nocy na miesioncek. Jak jest zamglony - a gorole godajom, ze miesionc jest w kole - no to za trzy dni bydzie desc.
W jesiyni cy na wiosne jak som przymrozki to po trzok cy śtyrok dniak lubi być desc na łodmiane.
Jidzies do sopy dojić krowy cy pasies bydło na pasionku, a drobniućki muski goniom chmarami ji łokropecnie tnom -spodziywoj sie wielgigo desca.
Jak bez noc łurosnom grzyby na gnoju za sopom to za trzy dni bydzie desc.
W kozdom sobote słojce musi zaświycij łoć na kwile bo starzy ludzie powiadajom ze Matka Bosko susy Poniezuskowi pieluski.
Jak zasiok staryk ludzi łomie ji dzierynzy w kościak to na drugi dziyj bydzie desc.
Kie ło zachodzie słojca widno na niebie cyrwone zopyry to spodziywoj sie wielgik wiatrow.
Jak kto mo straśnie starom murowanom studnie to łuna tez jes dobrym wzorcem. Kie na polu przeleci krotko burza z pieronami a we studni wody nie przybydzie to dali bydzie piykno pogoda. Jak zaś po takij burzy przybydzie wody walnie no to spodziywoj sie długij psoty, takij długij jaz studnia bydzie pełno ji bydzie sie śni przelywało.
Godajom tez ji to jes scero prowda, ze łod Św. Hanki - zimne wiecory ji ranki. A po Bartłomiyniu trzymoj nogi na płomiyniu.
Tak to wiycie łu nas starzy ludzie przepowiadajom pogoda. Nale casym roźnie to jes z tym przepowiadanim, bo przece syćkim rzondzi nas wielgi Pońbocek a łun to nolepi wiy cego nom trza.
A z tym przepowiadanim pogody to jes casym tak jak z tym przysłowim:
"Do Św. Ducha nie sejmuj kozucha
A po Św. Duchu dali chłodź w kozuchu."