Co to są Fundusze strukturalne?

Fundusze strukturalne są instrumentami Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej. Ich zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE. W ten sposób wpływa się na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej Unii. Fundusze kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. W skład Unii wchodzą regiony dobrze rozwinięte, takie jak południowa Anglia, okolice Paryża, czy Holandia oraz te, których poziom rozwoju znacznie odbiega od "średniej europejskiej". Są nimi Grecja, Irlandia, Portugalia, Północna Skandynawia i Południowe Włochy oraz nowe kraje członkowskie UE. Polityka Strukturalna i Fundusze mają pomóc władzom centralnym i regionalnym słabiej rozwiniętych regionów w rozwiązaniu ich najważniejszych problemów gospodarczych. Istnieją cztery Fundusze strukturalne: 

• Europejski Fundusz Społeczny 
• Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej 
• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 
• Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa 

Ponadto istnieje Fundusz Spójności będący instrumentem finansowym UE, nienależącym do Funduszy strukturalnych i wdrażany na poziomie wybranych państw a nie regionów. Jego celem jest ułatwienie integracji słabiej rozwiniętych krajów poprzez budowę sieci transportowych oraz obiektów ochrony środowiska o znaczeniu ponadregionalnym. 

Dokumentem określającym kierunki i wysokość wsparcia finansowego ze strony Funduszy strukturalnych na realizację zamierzeń rozwojowych w Polsce po przystąpieniu do UE są Podstawy Wsparcia Wspólnoty (PWW). Jest to dokument przedstawiający strategię i priorytety działań funduszy i państwa członkowskiego UE, ich cele szczegółowe, wielkość wkładu funduszy i innych środków finansowych.

PWW w Polsce są wdrażane za pomocą pięciu jednofunduszowych sektorowych programów operacyjnych (SPO), w ramach których beneficjenci mogą ubiegać się o dofinansowanie.  Dotyczą one:

• wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw (SPO WKP),
• rozwoju zasobów ludzkich (SPO RZL),
• restrukturyzacji i modernizacji sektora żywnościowego oraz rozwoju obszarów wiejskich (SPO ROL),
• rybołówstwa i przetwórstwa ryb (SPO Ryby),
• infrastruktury transportowej i gospodarki morskiej (SPO Transport).

O dofinansowanie ze środków unijnych można ubiegać się również w ramach dwufunduszowego Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR), który zarządzany jest na poziomie krajowym, ale wdrażany w systemie zdecentralizowanym na poziomie poszczególnych województw. Z kolei wsparciu procesu wdrażania Funduszy strukturalnych służy stworzony do tego celu Program Operacyjny Pomocy Technicznej.

Co to są Inicjatywy Wspólnotowe?
Inicjatywy Wspólnotowe to programy pomocy bezzwrotnej organizowane przez Unię Europejską dla określonych środowisk i grup społecznych. Podobnie jak Fundusze strukturalne Inicjatywy Wspólnotowe funkcjonują tylko w krajach członkowskich. Obecnie działają cztery inicjatywy:

• INTERREG III zajmuje się wzmacnianiem wspólpracy transgranicznej, międzyregionalnej i międzynarodowej 
• EQUAL pomaga w zwalczaniu wszelkich przejawów dyskryminacji i nierówności na rynku pracy oraz działa w kierunku integracji społecznej i zawodowej imigrantów 
• URBAN działa w ramach projektów mających na celu rozwój infrastruktury miast europejskich powyżej 100 000 mieszkańców 
• LEADER + wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich

Wykaz najważniejszych skrótów

EAGGF (ang.) - Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej
EFS - Europejski Fundusz Społeczny (ang. ESF)
EFRR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ang. ERDF)
FIFG (ang.) - Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa
FS - Fundusz Spójności
NPR - Narodowy Plan Rozwoju
NSRO - Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia
NSS - Narodowa Strategia Spójności
PO - Program Operacyjny
PO PT - Program Operacyjny Pomoc Techniczna
PWW - Podstawy Wsparcia Wspólnoty
RPO - Regionalny Program Operacyjny
SPO - Sektorowy Program Operacyjny
SPO ROL - Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich 2004 –2006
SPO RZL - Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich
SPO Ryby - Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb
SPO T - Sektorowy Program Operacyjny Transport
SPO WKP - Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw
SWW - Strategiczne Wytyczne Wspólnoty
ZPORR - Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego